Οικογένεια 2.0

1 ζευγάρι σ' ένα καφέ + 2 laptop + 1 μωρό σ' ένα καρότσι = μια σύγχρονη οικογένεια. Πώς βγαίνει η εξίσωση; Το σκεπτικό του αποτελέσματος στο κείμενο που ακολουθεί.

ΑΠΟ ΜΙΚΑΕΛΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Μία από αυτές τις εκνευριστικά και παράταιρα για την εποχή ηλιούλουστες φθινοπωρινές ημέρες κάθισα παρέα… με το laptop μου στο αγαπημένο μου café στο Κουκάκι. Όταν βρήκα τραπέζι, δίπλα μου καθόταν ήδη ένα νεαρό ετερόφυλο ζευγάρι η μία απέναντι στον άλλο. Μπροστά τους είχαν από ένα laptop, ήταν προσηλωμένοι, έγραφαν και δε μιλούσαν. Σαν να μην ήταν καν εκεί, ανάμεσα σε κόσμο. Σαν να μην ήταν καν ο κόσμος ανάμεσά τους. Σαν να ήταν μόνοι τους, στο γραφείο τους. Ήρεμοι αλλά εξαιρετικά απασχολημένοι. Δίπλα στο τραπέζι και ανάμεσά τους χωρούσε το καρότσι ενός μωρού.

Η πρώτη εικόνα είχε σχεδιαστεί. Φαίνονταν οικογένεια. Ήταν οικογένεια. Ήταν μόνοι και όλοι μαζί παράλληλα. Καθαρά πρόσωπα. Κανονικά, όμορφα. Χωρίς συσπάσεις. Με αργές, προσηλωμένες κινήσεις. Χωρίς λεκτική επικοινωνία. Σα μία σκηνή από βουβό κινηματογράφο του 2023.

Λέξη δεν μπόρεσα να λαθρακούσω. Κάποια στιγμή από το καρότσι ακούστηκε μία μικρή κραυγούλα. Και τότε ο κινηματογράφος έγινε ομιλών. Η κοπέλα με τρυφερό βλέμμα και ένα γλυκό χαμόγελο, κοιτάει μέσα στο καρότσι και υποδέχεται στην αγκαλιά της το μικροσκοπικό κορμάκι του μωρού τους. Αφήνει τη δουλειά της και το laptop κατά μέρος. Ήταν η μόνη στιγμή που άκουσα τη φωνή της. Μιλούσε γλυκά σαν να στάζει μέλι. Ο νεαρός μπαμπάς χαμογελάει. Το μωρό μοιράζεται τις αγκαλιές του μπαμπά κα της μαμάς και μετά… τέρμα το διάλειμμα. Η μητέρα συνεχίζει να θηλάζει το μωρό της, ενώ επιστρέφει το βλέμμα της και στρέφει το σώμα της στο laptop της κάνοντας αυτό που έκανε πριν: απαντούσε σε emails, έγραφε και εργαζόταν, ενώ παράλληλα με το στήθος τάιζε το μωράκι της.

Μόλις τελείωσε το φαγητό του, αναλαμβάνει ο πατέρας: την αγκαλιά, το ρέψιμο, το άλλαγμα, ενώ εκείνη παίρνει ένα τσαντάκι μαζί της στην τουαλέτα και όταν επέστρεψε κατάλαβα ότι έδωσε ένα boost στα όμορφα αλλά ταλαιπωρημένα χαρακτηριστικά της με λίγο κραγιόν, λίγο ρουζ, λίγο μάσκαρα και τον θαυμασμό στο βλέμμα του συντρόφου της.

Τι είδα μέχρι εδώ;  Είδα το μοίρασμα, την τρυφερότητα, την συνευθύνη, την συν-υποχρέωση και το κοινό δικαίωμα, την ίδια ανάγκη για προσφορά και την ίδια επιθυμία για όνειρα και στόχους. Η γυναίκα και ο άνδρας. Η μητέρα και ο πατέρας. Ισόποσα. Ή σχεδόν ισόποσα. Ισότιμα. Έβλεπα μπροστά μου στο περιβάλλον του café να εκτυλίσσεται μία ιστορία μιας οικογένειας του 2023. Μιας οικογένειας 2.0. Μια νεόκοπη υπέροχη κανονικότητα που ζει παράλληλα με την σύμβαση και τους πατροπαράδοτους ρόλους που είναι ριζωμένοι σαν πλάτανοι στην ελληνική κοινωνία, που ενοχλούν σα ζιζάνια τον ισότιμο τρόπο ζωής που διεκδικούν οι γυναίκες σήμερα.

Πρόσφατα έβλεπα ένα βίντεο στο TikTok από τη δεκαετία του ’80, τότε που “οι γυναίκες για σπίτι έπρεπε να είναι νοικοκυρές και οι γυναίκες για τα υπόλοιπα έπρεπε να είναι όμορφες”, σύμφωνα με τους πατριάρχες της ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Μια γυναίκα δημοσιογράφος, λοιπόν, βγήκε για επιτόπιο ρεπορτάζ και ρώταγε μια παρέα από άνδρες εκεί γύρω στα 60 με ανοιχτά πουκάμισα και καδένα που άραζαν σ’ ένα καφενείο, αν θα άφηναν τη γυναίκα τους να δουλέψει. Έξαλλοι σηκώθηκαν από τις καρέκλες τους και ένας εξ αυτών απαντάει «επαναστατικά»: «Αν αφήσω τη γυναίκα μου να δουλέψει ποιος θα κοιτάξει τη μάνα μου, τα παιδιά μου, το σπίτι; Ποιος θα μου μαγειρεύει όταν γυρίζω στο σπίτι κουρασμένος που θα της ακουμπάω τα χρήματα; Εγώ τη γυναίκα μου τη θέλω στο σπίτι, να κρατάει ψηλά το επίθετο μου, να είναι μόνο δικιά μου- τι είναι αυτά τα κουραφέξαλα ότι θέλει να κρατήσει και το όνομά της»… Και από πίσω οι υπόλοιποι της παρέας να τον αποθεώνουν. Ευτυχώς όταν ανέβασα το βίντεο στα δικά μου σόσιαλ, υπήρχαν μόνον ελπιδοφόρες αντιδράσεις που με προσγείωσαν στο σήμερα και που δείχνουν ότι ευτυχώς έχουμε διανύσει –και αυτό πρέπει να το λέμε γιατί δεν είναι δεδομένο- πολλά χιλιόμετρα εξέλιξης από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα.

iStock

Βέβαια σήμερα στην προσπάθεια μας οι γυναίκες του 2023 να κατακτήσουμε βήμα- βήμα, σκαλοπάτι – σκαλοπάτι, την περιβόητη ισότητα των φύλων, να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή που μας κρατάει σε χαμηλότερες θέσεις και χαμηλότερους μισθούς από τους άνδρες στην κοινωνική παραγωγή, να αποδομήσουμε ανελεύθερα στερεότυπα ατελείωτων δεκαετιών, να γείρουμε τη ζυγαριά για να έρθει στα ίσα της, γινόμαστε κασκαντέρ, ζογκλέρ, κάνουμε τα πάντα για να κρατήσουμε άθραυστη και πανέμορφη την κινέζικη πορσελάνη που έχουμε στα χέρια μας –δηλαδή όσα έχουμε καταφέρει- και πάμε για να κρατήσουμε ακόμα περισσότερες πορσελάνες εξαντλώντας όλα τα περιθώρια της έτσι και αλλιώς multitasking γυναικείας φύση μας… Αλλά πόσες ακόμα πορσελάνες ή –λαικά καρπούζια κάτω από τη μασχάλη μας- μπορούμε να κρατήσουμε; Γιατί όσο κάνουμε όλα όσα κάναμε από υποχρέωση και προσθέτουμε σ’ αυτά όλα όσα ονειρευόμαστε για τη ζωή μας για να κατακτήσουμε το δικαίωμα μας για αυτοδιάθεση σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, τόσο συνεχίζουμε να αναπαράγουμε τα ίδια στερεότυπα. Απλά αυτά είναι 2.0.

Pexels

Πριν από ένα χρόνο περίπου η Θάλεια Ματίκα τόλμησε να δηλώσει πως δεν κάνει δουλειές του σπιτιού και εξήγησε το γιατί: “Οι δουλειές του σπιτιού είναι ένας επαγγελματικός προσανατολισμός, δεν διάλεξα αυτόν τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Γι’ αυτό και υπάρχουν άνθρωποι που πληρώνονται γι’ αυτήν τη δουλειά. Έβλεπα τη μητέρα μου ως δικηγόρος να γίνεται χίλια κομμάτια ώστε να κάνει τις δουλειές του σπιτιού και σκέφτηκα ότι “όχι η γυναίκα δεν είναι φτιαγμένη γι’ αυτό”. Όταν έχει μία άλλη ιδιότητα που της απορροφά μεγάλο μέρος της ημέρας της, δεν είναι υποχρεωμένη να συμμετέχει και σε αυτό”. Εννοώντας πώς και οι δουλειές του σπιτιού είναι επάγγελμα για όποια το επιλέγει και της οφείλεται η αναγνώριση. Όμως έπεσαν να τη φάνε. Κυρίως γυναίκες.

Μεγαλώνοντας τόσο εγώ όσο και οι περισσότερες που διαβάζετε αυτές τις γραμμές με πατριαρχικά ερεθίσματα -ας μην τα επαναλάβω- δεν (μας) έχουμε συνηθίσει να μοιραζόμαστε δουλειές, υποχρεώσεις, «πρέπει». Η μητέρα μου παντρεύτηκε έχοντας μεγαλώσει από τη δική της οικογένεια με την υποχρέωση να παντρευτεί, να κάνει παιδί, να κρατάει το σπίτι, να μαγειρεύει, να καθαρίζει, να πλένει, να είναι πάντα όμορφη και φροντισμένη ενώ παράλληλα φροντίζει το παιδί και τον άνδρα της, και αν ήθελε να δουλέψει δε θα έπρεπε να χαλάσει η ισορροπία, όλων των προηγούμενων. Για τις γυναίκες της γενιάς της μητέρας μου όλα ήταν δική τους υποχρέωση, την οποία έφερναν αγόγγυστα σε πέρας, χωρίς να τους αναγνωρίζεται τίποτα από τον σύζυγο, απόμακρο πατέρα και κουβαλητή του σπιτιού. Όλα ήταν δεδομένα. Είχαν αρχίσει να κατακτούν όμως ολοένα και περισσότερες τη θέση τους στην εργασία. Αυτό ήταν σημαντικό βήμα. Για εκείνες. Για μας;

Εμείς μάλλον πρέπει να περάσουμε στο επόμενο μεγάλο βήμα. Εμείς -ανεξάρτητα από το τι θα κάνει η Πολιτεία για μας- ίσως χρειάζεται να κάνουμε μια προσωπική επανάσταση η καθεμία από εμάς: Ν’ αφήσουμε κάποια από τα… καρπούζια που κρατάμε κάτω από τη μασχάλη να τα πάρει κάποιος άλλος -ξέρετε ποιος- να τα κόψει, να τα δροσίσει και να μας σερβίρει σε μία κινέζικη πορσελάνη που θα την κρατάμε εμείς λίγο δροσερό καρπουζάκι- δεν είναι και η εποχή του. Δηλαδή να μάθουμε να μοιραζόμαστε τις ευθύνες, τις υποχρεώσεις στα δύο. Δεν είναι εύκολο γιατί το στερεότυπο ότι η «γυναίκα γεννήθηκε για να φροντίζει» έχει περάσει στο ελληνικό γονίδιο. Όχι, ο άνθρωπος οποιουδήποτε φύλου γεννήθηκε για να ονειρεύεται, να πραγματοποιεί τα όνειρά του, να κατακτά στόχους, να δημιουργεί. Μικρά βήματα αλλαγής θα φέρουν την εξέλιξη.

Αυτές οι σκόρπιες σκέψεις ξετυλίχθηκαν βλέποντας το ζευγάρι στο café. Την ώρα που έφευγαν τους ευχαρίστησα. Εκείνοι σάστισαν. «Γιατί;», με ρώτησαν. Γιατί είδα την αλλαγή που έρχεται…

SHARE THE STORY