Eίμαι η Ράνια, από τη Χίο. Έχω μεγαλώσει στο νησί. Μετακόμισα στη Θεσσαλονίκη όταν πέρασα στο πανεπιστήμιο, είχα μπει τρίτη στο Χημικό Θεσσαλονίκης. Έκανα τα μεταπτυχιακά μου εκεί και παράλληλα άνοιξα και ένα μπαρ.

Κάποια στιγμή γνώρισα τον αγαπημένο μου,  πολύ αργά στη ζωή μου, για να γίνω μητέρα. Η αλήθεια είναι ότι δε θέλαμε και οι δύο να γίνουμε γονείς, δεν το είχαμε συζητήσει και λέγαμε ότι δεν μας ενδιαφέρει πάρα πολύ.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εκεί που είμαστε στον καναπέ και βλέπαμε τις ταινίες μας αγκαλιά με το σκύλο μας συνειδητοποιήσαμε πόση αγάπη και πόση διάθεση έχουμε να φροντίσουμε ο ένας τον άλλον και σκεφτήκαμε ότι θα ήταν ωραίο να φροντίσουμε ένα παιδί.

Θα μου πεις πώς προέκυψε αυτή η ανάγκη αφού είχα αποφασίσει ότι δεν θα γίνω μητέρα; Ίσως με κινητοποίησε η περιπέτεια με την υγεία μου. Ίσως ήταν το μάθημα ζωής μου να ξεχωρίζω ποια είναι τα σημαντικά της ζωής.  Εγώ, έτσι κι αλλιώς, είχα αποφασίσει να είμαι ευτυχισμένη με τον σύντροφό μου. Με ή χωρίς παιδί. Όμως τελικά η ανάγκη μου να μπω σε μία διαδικασία να φροντίσω ένα παιδί ήταν προϊόν πολλής αγάπης και πολύ ωραίων στιγμών με τον σύντροφό μου.

Ενημερωθήκαμε για την αναδοχή και μέσα στην περίοδο της COVID-19  ξεκινήσαμε να κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις. Όμως είπαμε ότι από τη στιγμή που το πήραμε απόφαση, θέλαμε να το κάνουμε γρήγορα.  Είχαμε ενθουσιαστεί.  Καταθέσαμε τα χαρτιά μας και κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι του 20, ενώ είμαστε στη Χίο, μας παίρνει τηλέφωνο μία κοινωνική λειτουργός και μας λέει: «Συγγνώμη, δεν σας ενδιαφέρει η αίτησή σας; Γιατί πρέπει να κάνετε ψυχιατρική εξέταση».

Κανείς δε μας είχε ενημερώσει. Ούτε στο ΑΧΕΠΑ, ήξεραν τι εξετάσεις έπρεπε να κάνουμε ούτε για την ανάδοχη. Παρά λίγο να ακυρωθεί η αίτησή μας που εμείς νομίζαμε ότι τρέχει εδώ για πέντε μήνες.

Βρήκα ένα ραντεβού στην ψυχιατρική κλινική τέλη Σεπτέμβρη αν και το Σεπτέμβρη είναι δύσκολο να βρεις ραντεβού σε ψυχιατρική κλινική. Τον Νοέμβριο, μας έκαναν και την συνέντευξη με την κοινωνική μας λειτουργό για την κοινωνική έρευνα και περάσαμε ένα σεμινάριο 30 ωρών για να ενημερωθούμε καλύτερα για την αναδοχή και το ρόλο μας ως ανάδοχοι γονείς.

Στην πλατφόρμα του συστήματος αναδοχής/υιοθεσίας, anynet.gr καταφέραμε να μπούμε έναν χρόνο μετά, στα τέλη Απριλίου. Εκεί θα γινόταν το πρώτο συνταίριασμα με ένα παιδί. Εμείς στην αίτηση της πλατφόρμας δεν είχαμε βάλει καμία προϋπόθεση ούτε κριτήριο για την αναδοχή. Το μόνον που σκεφτόμασταν ήταν να είναι κοντά στη Θεσσαλονίκη για να μην ταλαιπωρείται με μετακινήσεις το παιδί όταν θα έπρεπε να το δουν οι βιολογικοί του γονείς. Έτσι κάπως φτάσαμε στη Ν., το τέταρτο παιδί που έγινε το συνταίριασμα. Ήταν από το Δημοτικό Βρεφοκομείο «Άγιος Στυλιανός» της Θεσσαλονίκης.

Πώς γνώρισα το παιδί που θα με έκανε ανάδοχη μητέρα

Ήταν 27 Ιουλίου του 2021, ήμουν έτοιμη να φύγω διακοπές με τον αγαπημένο μου στους Φούρνους όταν χτύπησε το τηλέφωνο από την κοινωνική μας λειτουργό, τη Χαρά, η οποία μου ανακοινώνει ότι έγινε το συνταίριασμα. Είναι κορίτσι, 22 μηνών, με τυπική ανάπτυξη.

Δεν μπορούσα να συγκρατήσω τη χαρά μου και τα δάκρυα μου. Είμαι έτοιμη να ακυρώσω τις διακοπές για να γνωρίσω το παιδί και να ξεκινήσει η διαδικασία της προσαρμογής αλλά με σταμάτησαν. Το παιδί έπρεπε να μείνει έναν ολόκληρο μήνα στο Ίδρυμα, επειδή τον Αύγουστο έπαιρναν τις άδειες του. Ένας μήνας για ένα παιδί σε ίδρυμα είναι δραματικός.

Παρασκευη 1 Σεπτεμβρίου 2021 έχουμε ραντεβού να δούμε τη Ν. στον «Άγιο Στυλιανό». Περιμένουμε σ’ ένα δωμάτιο . Ξαφνικά έρχεται με τη βρεφονηπιοκόμο ένα κοριτσάκι με σφιχτά κοτσιδάκια που έκλαιγε και τσίριζε. Ήμουν σε πανικό. Ό,τι σκέψη είχα στο κεφάλι μου για να προετοιμαστώ είχε εξαφανιστεί.

Από ένστικτο και αγάπη για τα βιβλία, αρπάζω ένα βιβλίο από δίπλα μου για τη φάρμα των ζώων και αρχίζω να της το διαβάζω. Εκείνη χαλαρώνει, ηρεμεί και σταματάει τα κλάματα. Κάποια στιγμή εκεί που διαβάζω, πρέπει να κάνω την αγελάδα. Από τη συγκίνηση μου δε μπορούσα. Ζητάω βοήθεια από το σύντροφό μου, ο οποίος υπό κανονικές συνθήκες έχει πολύ χιούμορ και είναι πολύ καλός μίμος μήπως εκείνος ήταν πιο ψύχραιμος. Έκανε το πιο χάλια βέλασμα που έχει ακούσει ποτέ κανείς, γιατί έχει σπάσει η φωνή του από τη συγκίνηση και ήταν έτοιμος να βάλει τα κλάματα. Δεν ήταν ο σύντροφός μου έτσι όπως τον ήξερα.

Τη Δευτέρα που ξαναπάμε πάλι, η μικρή πάλι ήταν ανήσυχη και έκλαιγε. Τότε ο σύντροφός μου χαμηλώνει για να έρθει στο ύψος της, αρχίζει να της μιλάει και σε δέκα λεπτά έχει μπει μέσα στην αγκαλιά του και ποτέ δεν έχει ξαναφύγει ποτέ γιατί τον λατρεύει.

Τον πρώτο καιρό πηγαίναμε εμείς στον «Αγιο Στυλιανό». Έπρεπε να μένουμε 2 ώρες. Εγώ επειδή δε δούλευα και είχα πολύ χρόνο, έμενα μαζί της 7 ώρες.

Μετά την παίρναμε πρωί και την επιστρέφαμε στο ίδρυμα το απόγευμα. Στο σπίτι μας ένιωσε αμέσως εμπιστοσύνη. Κοιμήθηκε αμέσως την πρώτη μέρα που ήρθε στο σπίτι, ένα μεσημέρι, διαβάζοντάς της παραμύθια. Η μικρή, 22 μηνών, δεν έλεγε ούτε λέξη. Της διάβαζα όμως πολλά παραμύθια και έτσι άρχισε να λέει τις πρώτες της λέξεις.  Από τις 24 Σεπτεμβρίου του 2021 είναι συνέχεια μαζί μας.

«Με είπε μαμά»

Ήταν το Σαββατοκύριακο που ανάμεσα στη δεύτερη και την τρίτη βδομάδα, δηλαδή τότε που θα την είχαμε πια όλη μέρα. Τότε αποφασίσαμε να την πάμε θάλασσα. Γιατί ήταν Σεπτέμβρης και είχε πολύ καλό καιρό για  θάλασσα. Στην επιστροφή,  μέσα στο αυτοκίνητο με φώναξε «μαμά»!  Δεν ήμουν σίγουρη αν το άκουσα και κοίταξα τον σύντροφο μου που μου το επιβεβαίωσε. Τρελάθηκα.

Δεν αυταπατώμαι. Είμαι προετοιμασμένη μέσα μου ότι είμαι ανάδοχη μητέρα. Εγώ αγάπη θέλω να δώσω. Όση έχω. Όπως συνηθίζω να λέω στη μικρή η αγάπη δεν διαιρείται, πολλαπλασιάζεται όταν την μοιράζεις. Η αγάπη μου για την Ν. δεν είναι βραχύχρονη. Όπως η αναδοχή. Ακόμα και αν δεν ήμουν προετοιμασμένη, μας ενημερώνουν στο σεμινάριο, στο Ίδρυμα,  μας το τόνιζε η κοινωνική μας λειτουργός ότι “θα είστε ανάδοχοι γονείς, δε θα υιοθετήσετε τη μικρή”. Ότι η μικρή υπάρχει πιθανότητα να επιστραφεί στους βιολογικούς γονείς της.

Για μένα θα ήταν χαρά, να σταθούν οι βιολογικοί γονείς στα πόδια τους και να πάρουν πίσω το παιδί τους. Αυτό σημαίνει άλλωστε αναδοχή. Εμένα με ενδιαφέρει να φροντίσω και να βοηθήσω αυτό το παιδί. Την πρώτη μέρα που ήρθε μαζί μας ζήτησα να δω τη βιολογική του μητέρα που ήρθε στο Ίδρυμα για να δει τη μικρή και δε με άφησαν. Ήθελα να της πω, αυτό που τελικά κατάφερα να της πω ένα χρόνο μετά: «Εγώ δεν ήρθα στη ζωή του παιδιού σου για να σου το πάρω. Ήρθα για να το στηρίξω, να το φροντίσω και να έχεις εσύ το χρόνο να πατήσεις στα πόδια σου και να έχεις την ευκαιρία να ξαναπάρεις το παιδί σου».

Υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα

Ως ανάδοχη μητέρα ξέρω τις υποχρεώσεις μου, κανείς όμως δεν μας ενημερώνει εκτός από τις υποχρεώσεις μας, πλήρως για τα δικαιώματά μας. Όχι εκ του πονηρού. Όμως τι σημαίνει βραχύχρονο στη ζωή ένας παιδιού 32 μηνών όταν έχει ζήσει δώδεκα μήνες μαζί μου δέκα στον Άγιο Στυλιανό και δέκα με τους βιολογικούς γονείς; Δεν το λέω εγωιστικά. Ό,τι κάνω και ό,τι λέω έχει να κάνει με το συμφέρον του παιδιού.

Όταν μας πήραν τηλέφωνο και μας είπαν ότι εμφανίστηκαν αυτοί οι συγγενείς και θα μας πάρουν το παιδί, έφυγε η γη κάτω από τα πόδια μου. Ήταν βάρβαρος ο τρόπος. Ευτυχώς όταν υπήρξε αυτό το ξαφνικό ενδιαφέρον από συγγενείς του παιδιού, είχαμε κοντά μας το Δίκτυο Αναδόχων Γονέων και εθελοντών για την Eξωιδρυματική Κοινωνική Φροντίδα των Ανηλίκων «Δικαίωμα στην Οικογένεια» και την κυρία Ελένη Γεώργαρου.

Παίρνω τηλέφωνο την κυρία Γεώργαρου και αρχίζω να καταλαβαίνω τι δικαιώματα έχω και ποιο είναι το συμφέρον του παιδιού πραγματικά. Γιατί ότι ήταν συγγενείς δεν σημαίνει ότι είναι οι καταλληλότεροι άνθρωποι να μεγαλώσουν το παιδί. Ειδικά όταν έχει βιώσει ήδη ένα αποχωρισμό από τη μαμά της, έναν δεύτερο από τον «ασφαλή» χώρο του ιδρύματος και πώς θα γινόταν να είμαστε εμείς ο τρίτος αποχωρισμός που μετά από τόσο καιρό που ζει μαζί μας, μας φωνάζει «μαμά  και «μπαμπά».

Ο «Άγιος Στυλιανός» σε όλη αυτήν την κατάσταση και από την αρχή δε μας βοήθησε καθόλου. Υπήρχε μία εμμονή για τη συγγενική αναδοχή ακόμα και αν δεν αποδεικνύονταν ως η ενδεδειγμένη λύση για το παιδί. Και ευτυχώς κάνουμε την κίνηση της τριτανακοπής, δηλαδή να ανακόψουμε την απόφαση του δικαστηρίου που έδινε άσκηση γονικής σε έναν από τους συγγενείς. Αν και από τα δικαστήρια έχω νιώσει ότι μπορεί να αργούν να βγάλουν αποφάσεις, όταν βγάζουν τελικά, είναι για το συμφέρον του παιδιού, ειδικά όταν έχουν τα σωστά στοιχεία.

Ένα μικρό αγρίμι

Η Ν. μέσα στο ίδρυμα ήταν ένα αγρίμι. Δάγκωνε τους τείχους, τις γωνίες από τα έπιπλα. Ήταν Ταρζάν, επειδή ήταν σε ένα θάλαμο με μεγαλύτερα παιδάκια, μπορεί να μην μιλούσε, αλλά ήταν ανήσυχη. Αυτό δεν της το έκοψα, απλά μπήκαν κάποια όρια. Γενικά είμαι χαλαρή μαζί της. Κατάλαβα αμέσως ότι λατρεύει τα ζώα. Όταν την επισκεπτόμουν στο στάδιο της προσαρμογής στο Ίδρυμα, άρχισα να της δείχνω τα μοναδικά ζωάκια που υπήρχαν μπροστά της. Κάτι περιστέρια. Της μίλαγα γι’ αυτά. Τα βλέπαμε να πετούν, τα ταϊζαμε. Όταν ήρθε σπίτι, το σκυλάκι μας τη βοήθησε πάρα πολύ στην προσαρμογή της.

Γενικά προσπαθώ να μην της μεταφέρω τις δικές μου προσδοκίες. Συζητάω μαζί της για να πάρουμε μία απόφαση. Σήμερα είναι 4μιση χρονών και όπως λένε όσοι την ξέρουν και οι δασκάλες της, είναι πολύ επικοινωνιακή, έξυπνη και κοινωνική.

Οι σκέψεις που με κατακλύζουν

Σήμερα σκέφτομαι ότι έχουμε αποκτήσει ένα δέσιμο με τη μικρή και επειδή ξέρω ότι είμαι ανάδοχη μητέρα, είπαμε από την αρχή με τον σύντροφό μου να το πάμε βήμα-βήμα.

Το ότι είμαι προετοιμασμένη  για τον «επικρεμάμενο» αποχωρισμό μαζί της δε σημαίνει ότι θα μου είναι εύκολο να την αποχωριστώ. Θα παλέψω γι’ αυτήν αλλά από την άλλη νιώθω ότι πραγματικά θέλω μόνον το καλό της.

Έναν χρόνο μετά την αναδοχή η βιολογική μητέρα της Ν., ήρθε στο σπίτι για φαγητό, για να δει το παιδί. Όταν τη συνόδευσα στο δρόμο, έκλαιγε στην αγκαλιά μου λέγοντάς μου ότι δεν το περίμενε όλο αυτό και τότε της είπα μία κουβέντα: «Είμαι εδώ για να σε στηρίξω. Να βλέπεις το παιδί όσο συχνά θέλεις». Για μένα αυτό είναι οικογένεια. Και αυτό είναι το όνειρό μου. Δεν υπάρχει το δικό μου παιδί, το δικό σου παιδί. Τα παιδιά δε μας ανήκουν. Τους δίνεις αγάπη και τα αφήνεις να πάρουν το δρόμο τους. Όσοι περισσότεροι τα αγαπούν τόσο καλύτερο.

Η αλήθεια είναι όμως ότι όταν κλείνω τα μάτια μου, βάζω στο μυαλό εικόνες για να αντέξω και τη δύσκολη πραγματικότητα και τον αγώνα που κάνουμε γι’ αυτό το παιδί: Σκέφτομαι συνέχεια να της κρατώ το χεράκι και να μαθαίνουμε την άλφαβητα. Αυτήν την εικόνα θέλω να βλέπω στο βάθος του χρόνου για να παίρνω κουράγιο.

Ακούω συχνά ότι οι ανάδοχες μητέρες είμαστε «πιο» μητέρες γιατί είμαστε πάντα προετοιμασμένες ότι θα χάσουμε αυτό το ρόλο και παρολ’ αυτά δίνουμε όλη μας την αγάπη. Δεν ξέρω αν είμαστε «πιο» μητέρες και ούτε μπορώ να το πω αυτό. Ξέρω όμως ότι το κίνητρο και η απάντηση σε όλα τα πράγματα είναι η αγάπη και ότι γονείς, ανάδοχοι ή τυπικοί είμαστε αυτό που λέει ο Χαλίλ Γκιμπράν: «Είσαι το τόξο από το οποίο τα παιδιά σου σαν ζωντανά βέλη ξεκινάνε για να πάνε μπροστά». Αυτό είμαστε οι γονείς, το τόξο που θα εκτοξεύσουμε το βέλος για να βρει το στόχο του.

Δεν είμαι εδώ για να κρίνω κανέναν άνθρωπο. Όλοι έχουμε τις αδυναμίες μας, όμως το θέμα είναι τι κάνουμε για τα παιδιά που είναι η ελπίδα του κόσμου μας. Πώς αφήνουμε τα παιδιά στα ιδρύματα; Ακόμα και το καλύτερο ίδρυμα δεν είναι η λύση. Αν η αγάπη είναι η απάντηση, ενημερωθείτε για την αναδοχή, ενημερωθείτε για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σας και προσφέρετε ασφάλεια και ελπίδα σ’ ένα παιδί.  Θα του αλλάξετε τη ζωή, αλλά και εκείνο τη δική σας. Αυτό έκανε και η μικρή Ν. σε μένα…

Περισσότερες πληροφορίες για την αναδοχή:

• gov.gr
• Πληροφοριακό Σύστημα Αναδοχής – Υιοθεσίας, anynet.gr
• Δίκτυο Αναδόχων Γονέων και εθελοντών για την Eξωιδρυματική Κοινωνική Φροντίδα των Ανηλίκων «Δικαίωμα στην Οικογένεια»,  fosterparentsnet.gr